Хабар. Гимнастика
Чигчи. Амар мэндүүшки, басагадуушки, болтушки-хохотушки! Амар мэндүүшки, хүбүүшки, Гармушки и Бадмушки! Сайн байнуушки, Хандушки, Сэсэгүшки, Айланушки, Светланушки! Очирки и Баирки! Жаргалки и Жамбалки! Ванюшки и Самбушки! Светки-конфетки! Машки-шоколадки! Так, үшөө ямар нэрэнүүд байдаг бэлэй?
Гүүглэй. Гүүглэй Мэргэн багша гэжэ нэрэ байдаг! Сайн байн уу, Чигчи!
Чигчи. Сайн байн уу, багша! А я тут приветы передаю своим друзьям! Мэндэнүүдые хүргэжэ һуунаб! Радио-эфир ха юм! Радиогоор хамаагүй, юушье хэлэжэ болохо!
Гүүглэй. Юүшье шалижа-шашажа болохо гэнэ гүш. Хэрэгтэй-хэрэггүй юумэ дуугаржа болохогүй. В эфире нельзя так вести себя. Дразнишься, имена искажаешь! Разве так можно? Болохогүй!
Чигчи. Болохогүй! Я же не со зла. Бидэн һургуулидаа бэе бэеэ иигэжэ нэрлэдэгбди. Мы же друзья, нүхэд ха юм биибди! Я не обижаюсь, когда меня называют Чигчи-Мигчи. Это забавно. Чигчи-Мигчи! Хөөрхэнөөр дуулдана. Чигчи-мигчи, где ты был?! – Я на речке бүмбэгэ мыл. Һалхин дунул, би унашооб, бүмбэгэмни урдашоо!
Гүүглэй. Юугээ шашажа һуунабши даа, Чигчүүхэймни! Нэгэ мүртэй юумэ зохёожо байел даа угайдхадаа!
Чигчи.
Балбар арбатай,
Тарба табатай.
Балбар – это имя. У нас в школе есть мальчик Балбар Бальбуров. Балбар арбатай – значит Балбару десять лет. Тарба табатай гэхэдээ – мальчику Тарбе всего пять лет.
Гүүглэй.
Балбар арбатай,
Тарба табатай.
Зай, үшөө нэгэ жороо үгэ сээжэлдэжэ абаарайш.
Ургы сэсэг
Урган гараа.
Урихан хабарые
Урин асараа.
Чигчи. Багша, байза, бү яарыт, удаанаар хэлэжэ, дабтажа үгыт! Быстро не говорите, не успеваю. Удаанаар дуугарыт, багшаа! Юун гэжэрхибэт да?
Гүүглэй.
Ургы сэсэг
Урган гараа.
Урихан хабарые
Урин асараа.
Чигчи.
Ургы сэсэг – подснежник, кажется.
Урган гараа – это значит, появился.
Урихан хабарые
Урин асараа. Я понял. Хабар – весна. Урихан хабарые – нежную, хрупкую, изящную весну. Что там дальше? Урихан асара. Подснежник появился и принес нам весну-красу. Наверное так можно перевести.
Зай, дабтажа абааб. Сээжэлдэхэ хэрэгтэй.
Ургы сэсэг
Урган гараа.
Урихан хабарые
Урин асараа.
Гүүглэй.
Эрбээхэй эрбэлзээ,
Элһэн дээрэ хэбтээ.
Эрхэтэ эрхэлээ,
Эжыдээ эльбүүлээ.
Чигчи. Эрбээхэй – это бабочка. Эрбээхэй эрбэлзээ – бабочка что делает крылышками, машет. Бабочка порхала и элһэн дээрэ хэбтээ. Это значит бабочка порхала-порхала и решила прилечь на песок. Элһэн - песок.
Гүүглэй.
Эрхэтэ эрхэлээ,
Эжыдээ эльбүүлээ.
Эрхэтэ гэжэ нэрэ. Эрхэлээ гэхэдээ юун гэнэб, Чигчи?
Чигчи.
Эрхэтэ эрхэлээ – мальчик Эрхэтэ нежится к маме. Эжыдээ эльбүүлээ – мама его погладила по голове. Как моя мама. Минии эжы жаадамни намайе эрхэлүүлдэг байгаа. Тархиием эльбэхэ, таалаха. Мүнөө би томо болооб. Эрэ хүн болооб. Эльбүүлжэ, таалуулжа байха жаа үхибүүн бэшэб.
Гүүглэй. Эжышни таанадаа, үри-хүүгэдээ бүхы наһаараа хайрлажа, таалажа, тархииетнай эльбэжэ ябаха. Хайрата эжынгээ хайр-дуран соо умбажа, жаргажа ябагты, үхибүүд!
Чигчи. Би эжыдээ хайратайб, дуратайб! Би абадаа хүндэтэйб, хайратайб. Томо болоод аба-эжыдээ туһатай ябахаб, хүндэлжэ, үргэжэ, хайрлажа байхаб.
Гүүглэй. Бэрхэш, Чигчи.
Чигчи. Мүнөө, үхибүүд, таанадтаа нэгэ наада заажа үгэхэм. Шагнажа байгты. Одна интересная игра. Альган – ладошки. Альгаа ташаха – хлопать в ладошки. Запомнили. Теперь слушайте и повторяйте за мной.
Альгаа ташан дэбхэрхэб – хлопая в ладошки прыгаем. Дэбхэрхэ – прыгать. Тут надо надо хлопать в ладошки. Еще раз и, – альгаа ташан дэбхэрхэб – хлопаем в ладошки все. Эды шэнээн ургахаб – вырастим вот до такой вышины. Тут поднимаем руки. Вот такой будет у нас великанский рост.
Альгаа ташан дэбхэрхэб,
Эды шэнээн хүдэлхэб. – Будем двигаться вот так. Тут мы показываем большой палец. Это значит, классно поработаем, ребята! Дальше,
Альгаа ташан хатархаб – Будем плясать, хлопая в ладошки,
Эды шэнээн нугархаб – Вот так мы можем сделать наклон. Нугарха – наклониться. Это гимнастика, как вы поняли.
Альгаа ташан дуулахаб – Хлопая в ладошки, будем петь.
Эды шэнээн дохихоб – Столько раз мы кивнем головой. Дохихо – склонить или кивнуть головой.
Итак, еще раз сначала:
Альгаа ташан дэбхэрхэб (альгаа ташаха),
Эды шэнээн ургахаб (гараа үргэхэ),
Альгаа ташан дэбхэрхэб,
Эды шэнээн хүдэлхэб (эрхы хургаяа харуулха).
Альгаа ташан хатархаб,
Эды шэнээн нугархаб (найгаха),
Альгаа ташан дуулахаб,
Эды шэнээн дохихоб (дохино).
Гоё гимнастика бэзэ? Би үглөө бүри энэ гимнастика хэдэгби. Үхибүүд, сээжэлдэжэ абагты! Дахинаа уулзахадаа бултадаа энэ гимнастика хэхэбди! Баяртай!
Гүүглэй. Уулзахабди, эрхим хүндэтэ манай радиосонсогшод! Баяртай!
Гараhан дамжулганууд
Гараhан дамжулганууд