Һайндэр. Нэрэнүүд
Чигчи. Сайн байнуушки, хүбүүд-басагадуушки! Девчата и мальчишки, озорные ребятишки! Мэндэ амар, хүндэтэ Гүүглэй багша! Поздравляю вас с праздником!
Гүүглэй. Сайн байн уу, эрхим хүндэтэ радиосонсогшод! Мэндэ амар, минии бишыхан нүхэр Чигчүүдэй! Какой праздник сегодня? Ямар баярай һайн үдэрөөр амаршалжа байнабши, Чигчи?
Чигчи. Какого Баира? Я ни про какого Баира не говорю. Я поздравляю с праздником вас, а не какого-то там Баира.
Гүүглэй. Я понял. Ойлгооб. Ямар баярай һайндэр юм мүнөөдэр?
Чигчи. Какого Баира? Вы о ком говорите? Про какого Баира? Я о празднике говорю Вам!
Гүүглэй. Үгы теэд һуражал байна ха юм биб, ямар баярай һайндэр?!
Чигчи. Ямаршье Баирай үдэр бэшэ! Праздник гэнэб! Не Баира праздник, а другой праздник! Баир тут не при чем! Баир-Баир! Какой еще Баир! Просто праздник…без Баира! Или Вы хотите сказать, что у какого-то вашего знакомого Баира праздник, день рождения? Куда ни глянь, везде Баиры! Манай класс соо зургаан Баирнууд! Зургаан! А манай түрэл-гарал дунда Баирнууд целый батальон!
Гүүглэй. Баиров у нас много! Всех не перечислишь. Каждый третий у нас Баир!
Чигчи. Вот-вот, би хэлэжэл байна ха юмбиб! Батальон! В каждой семье по пять баиров!
Гүүглэй. А празднигшни буряадаар юун гэдэг юм? Баярай һайндэр гэдэггүй юм гү?!
Чигчи. Праздник буряадаар юун гэдэг юм?
Гүүглэй. Үгы теэд, баярай һайндэр! Баяр – радость. Баярай һайндэр – праздник. Не праздник Баира, а просто праздник. Һайндэр! Ойлгобо гүш, наконец, Чигчи Баирович?!
Чигчи. Пардон! Мүнөөл һая ойлгобоб! Баярнай радость бэлэй! Праздник – һайндэр, баярай һайндэр! Ойлгооб!
Гүүглэй. Зай, ойлгоо хадаа, бэрхэш даа, Чигчи!
Чигчи. Понял, простите меня пожалуйста, багша! Үшөө олон буряад-монгол үгэнүүд хүнүүдэй нэрэ-обог болонхой бэзэ?
Гүүглэй. Это правда, Чигчи! Так же, как и у других народов мира. Имена должны оберегать человека от неприятностей и дарить счастье и спокойствие. Жэшээ – пример:
Чигчи. Жэшээ-пример: Жаргал – Счастье. Жаргал-Сайхан – Прекрасное Счастье. Баяр – Радость. Амгалан – покой, спокойствие. Дэмбрэл – Предзнаменование, Гэрэл – Свет, Наран- Солнце, Оюун – Ум, Бирюза, Түмэн-Жаргал – Десять тысяч лет счастья, Солбон – Шустрый, Эржэн – Перламутр, Эрдэни – Драгоценный, Саян – Вершина Саянских гор, Мүнхэ – Вечный, Туяа – Луч, Мэргэн – Меткий...
Гүүглэй. Олон нэрэнүүдые мэдэхэ байнаш, Чигчи!
Чигчи. Эдэ нэрэнүүдтай хүнүүд булта минии танилнууд.
Гүүглэй. Танил олонтой хүн байнаш, хүбүүхэн. Зай, шамда нэгэ даабари үгэхэмни.
Чигчи. Задание что-ли? Даабари, говорите. Значит, задание хотите дать мне. Манай буряад хэлэнэй багша үдэр бүри даабари үгэдэг. Гэрэй даабари – домашнее задание. Үхибүүд, мүнөө гэрэй даабари! Рүчкэнүүдээ баряад, гэрэй даабари бэшэгты дневник соогоо! – гэжэ үдэр бүри хэлэдэг лэ багшамнай! Залхуутай гээшэнь энэ гэрэй даабари! Гэртээ энэ гэрэй даабариһаа байха нилээд олон гэрэй даабаринууд эхилдэг. Полы мыть – раз! Шалаа угаахаш! Посуда-амһартаяа помыть-угаахаш – два! Бандит кот-миисгэйгээ кормилхаш-эдеэлүүлхэш – три! Печку затопилхаш-түлихэш – четыре! Пыль-мыль-тооһоёо протереть-аршахаш – пять! Ажал ВОО!!! Дүүрэн! За ночь не управиться! А үшөө үглөөгүүр һэрижэ, хожомдонгүй һургуулидаа гүйхэш! Үдэр бүри! Представляете, каждый день! Үдэр бүри!
Гүүглэй. Чё жалуемся, а?! Не один такой бедолага! Все дети мира ходят в школу! Һургуулидаа ябадаг! Гэрэйнгээ ажал хэдэг! Шалаа угааха, амһартаяа угааха-сэбэрлэхэ, амитадаа эдеэлүүлхэ, һургуулиингаа даабари хэжэ үрдихэ! Юугээ хэлэжэ, шолшогоножо, бүбэнэжэ-балбажа һуунаш эндэ! Нэгэ багахан минии даабариин түлөө ямар ехээр гэмэржэ-баржаганажа байбаш! Шамда нэгэ даабари үгэхэмни, шагнажа бай! Эдэ нэрлэһэн нэрэнүүдээр маанадта, радиосонсогшодто гоё һайхан юрөөл зохёожо үгыш!
Чигчи. А-а! Всего лишь! Из имен придумать благопожелание-юрөөл гэжэ гү!? Зай, это я могу! Зай, шагнагты булта! Эрхим хүндэтэ үхибүүд! Һургуулиин һурагшад! Сэсэрлигэй багашуул! Та бүхэниие хабарай һайхан үдэрөөр амаршалжа, Наран мэтэ яларжа, оюун мэргэн ухаатай, үдэр бүри баярай гэрэл сасажа, түмэн жаргал эдлэжэ, үдэр бүри үглөөтнай дэмбрэлтэй байг лэ, солбон дорюун бэетэй, юртэмсын эрдэни-зэндэмэни мэтэ толоржо, Саяан уула мэтэ байрлажа, сэдьхэлэйнгээ оёорһоо мүнхэ туяагаа гэрэлтүүлжэ ябыт даа!
Гүүглэй. Юрөөл тогтог! Хаража абагты, ямар гоё нэрэнүүд байдаг юм манай буряад-монгол арадай дунда! Гоё үреэл тогтообош, минии бэрхэ дүүхэй! Зай, үхибүүд, мэндэ амгалан ябагты! Газар дэлхэй дээрэ дайн лэ бү болуужан! Уулзахабди, баяртай!
Чигчи. Амгалан тайбанай түлөө маани-мэгзэмээ уншажа ябая булта! Уулзахабди, хүбүүд-басагад! Баяртай!
Гараhан дамжулганууд
Гараhан дамжулганууд