Үглөөнэй хоолой нэрэ. Амһартын нэрэ

Үглөөнэй хоолой нэрэ. Амһартын нэрэ

Чигчи. Мэндэ амар, эрхим хүндэтэ минии нүхэд! Сайн байн уу таамнай! Здравствуйте, мои дорогие! Выгляните в окошко, что там творится! А что там, а?! Ну конечно, солнышко сияет! Наран шарана. Воробьи! Борбилоошки – доржоохойнууд. Борбилоо, доржоохой – воробьи. А рядом голуби. Гулабхаанууд. Один, два, три. Нэгэ гулабхаа, хоёр гулабхаа, гурбан гулабхаанууд.
Хабар дүтэлжэ, саһан харалба! Сонхоороо шагаажа харахадам, птичканууд, то есть, шубууд, хүхилдэжэ наадана манай хорёо соо. Шубуу-шубуу, птички мои шубуунууд. А би үглөөнэй хоолоо барижа һуунаб. Урдамни колбаса, сметана, хлебушка, масло, вареные яйцанууд.
Гүүглэй. Мэндэ амар, Чигчи дүүхэй! Привет-привет! Юун һонинтойбши?
Чигчи. Юу? Һонин это новость. Юу һонинтой гэжэ һурахадатнай би, – һонин дүүрэн, – гэжэ харюусахаб.
Гүүглэй. Чигчи, юу һонинтойбши?
Чигчи. Һонин дүүрэн, ахай! Вот видите, я приготовился к игре-уроку. Я вот сижу уже в образе моей сестрёнки Наран-Гэрэл. А Вы в образе мамы. Я капризничаю. А-а-а! Не хочу есть! Хочу спать!
Гүүглэй. Так-так-так! Ладно, начнем игру. Зай, минии бэрхэ басагахан Наран-Гэрэл, урдашни остол дээрэ юун табяатай байнаб? А? Харыш-ээ, ямар амтатай хоол табяатайб, шанаатай, шараатай байна гээшэб! Ам-ням-ням, амтатай хоол!
Чигчи. Амтатай хоол гэнэ гүт? Колбаса амтатай гү?
Гүүглэй. Амтатай хиимэ.
Чигчи. Хиимэ – колбаса гэжэ гү?
Гүүглэй. Колбаса – хиимэ.
Чигчи. А хлебушка үшөө хилээмэн гэдэг, а үшөө талха гэдэг. Яагаад хэлээшыень зүб юм?
Гүүглэй. Хлеб – хилээмэн, абтаһан үгэ. Абтаһан үг – заимственное слово. Хлеб – хилээмэн. Также можно говорить хлеб – талха. Это правильно. Талха дээрээ тоһо няажа эдидэг.
Чигчи. А мне нравится на талха тоһо мазать. То есть талха дээрэ тоһо няажа эдихэдэ амтатай. Халуун һутэй ногоон сай.
Гүүглэй. Халуун сай, горячий чай очень полезен, если он еще зеленый и с молоком. Ёһотой буряад-монгол сай. Зай, Наран-Гэрэл, талха дээрээ тоһо няажа эди, хиимэ эди, зөөхэй байна.
Чигчи. А я знаю, что зөөхэй – это сметана. А еще сметану называют сүсэгы. Я слышал у моей нагаса эжы. Она все слова произносит по-своему. Сай-цай, саһан-цас, уһан-ус, мүльһэн-мүс, шүлһэн-шүлэс, бааһан-баас, шээһэн-шээс. Так даже интереснее, короче и понятнее. Тиимэ бэзэ, багшаа?
Гүүглэй. Зай, мухаа, халуун сайгаа уу. Урдаа байһан юумэеэ эди. Нагаса эжышни Зэдэ аймагай гэжэ мэдэхэб. Зэдэ, Хяагта, Сэлэнгээр иимэ сайхан аялгаар дуугардаг хаюм. Бидэн, буряад-монголшууд, аймаг аймагтаа өөрын аялгатай, өөрын маягтай, ёһо-гуримтай баян арад зон гээшэлди даа.
Чигчи. Уникальный мы народ, бурят-монголы! В каждом районе по своему интересно говорят. Би хадаа ямаршье буряадые ойлгодог, дуугардаг болохоб. Вот мүнөө эдеэлжэ садаад лэ ... как начну –
А, Б, В –
Үзэгүүдтэ һурахаб.
Нэг, хоёр, гурба –
Тоонуудта һурахаб.
Тэды дахин тоолохоб:
Нэгэн – гүүг, хоёр гүүг!
Тоодо ороол хадаа
Наадагты намтай бултадаа!

Гүүглэй. Тэрэ үшөө шанагдаһан үндэгэ эдижэрхи.
Чигчи. А, нээрээ, яйцомнай үндэгэ гэжэ нэрэтэй бэлэй! Вареные яйца – шанаһан үндэгэ. Хиимэ – колбаса, хилээмэн, талха – хлеб конкретно. Зөөхэй, сүсэгы – конечно это сметана. Халуун һүтэй ногоон сай – это горячий зеленый чай с молоком. Мой папа обожает такой чай. Ну и я тоже люблю пить зеленый ногоон сай. Ногоон сай ууха дуратайб. Багша, а ещё мою сестрёнку надо научить называть столовые приборы на бурятском. Она ещё не знает. Вот например, – эжы, намда халбага хэрэгтэй. Наран-Гэрэл просит ложку. Намда халбага үгыт ээ, эжы!!! Гараараа эдижэ болохо гү! Халбага үгыт!
Гүүглэй. Бари энэ халбага.
Чигчи. Үгы! Намда ондоо халбага хэрэгтэй!
Гүүглэй. Ямар үшөө ондоо халбага шамда хэрэгтэй юм, юрэдөө?!
Чигчи. Иимэ томо! Иимэ гоё! Иимэ...
Гүүглэй. Маа, энэ халбага! Бари! Томо гоё халбага!
Чигчи. А-а-а!
Гүүглэй. Юун бэ даа, дахяад?!
Чигчи. Аяга үгы байна! Аяга намда үгэгты! Кружку үгыт намда! Аяга!
Гүүглэй. Хүлеэгыш даа, юрэдөө! Бархиржай бү байл даа, Наран-Гэрэл. Маа, энэ гоё шаажан аягаяа!
Чигчи. А-а-а! Табагни хаанаб! Миний гоё томо табагни! Где моя любимая тарелка табааг?!
Гүүглэй. Не табак, а табаг!
Чигчи. Миний гоё табаг!
Гүүглэй. Бари энэ табагаа! Зай, урдашни табагшни, халбага, аяга. Аяга соо юу хээд уудаг бэ?
Чигчи. Аяга сооһоо ногоон сай уудагби.
Гүүглэй. Табаг сооһоо юу эдидэг бэ?
Чигчи. Табаг сооһоо амтатай каша эдидэг.
Гүүглэй. Халбагаараа юу хэдэг бэ?
Чигчи. Халбагаараа шэхээ малтадаг...заримашуул. А би бол халбагаар каша эдидэгби. Эжы, амтатай хоол байгаа. Би садааб.
Гүүглэй. Болоо-болоо. Би садааб гэнэ лэ, басагамни!
Чигчи. Хи-хи-хи! Би садааб! Было очень вкусно! И колбаса и масло! Би садааб гэнэб, эжы! Энэ слюнявчикыем тайлажа абыт!
Гүүглэй. Зай, бишыхан басагахан Наран-Гэрэл, хоол барижа дүүргээ юм һаа юу хэхэ бэлэйбди?
Чигчи. Убрать со стола!
Гүүглэй. Зүб! Остоолоо хуряажа сэбэрлэхэ.
Чигчи. Посуду помыть!
Гүүглэй. Амһартаяа угааха.
Чигчи. А посуда это амһарта, что ли?
Гүүглэй. Посуда – амһарта. Амһартаа угааха. Помыть посуду. Ошожо амһартаа угаа.
Чигчи. Зай, эжы, би амһартаа угаахам. Үхибүүд, хүбүүд-басагад, ерэжэ намда туһалалсагты. Хамта амһарта угаалсая!
Гүүглэй. Зай, үхибүүд, хоолоо барижа дүүргээ юм һаа, ошожо булта амһартаа угаагты, эжынартээ туһа хүргэжэ байгты! Уулзатараа, баяртай!
Чигчи. Баяртай, хүбүүд-басагад!